Zobowiązania podatkowe co do zasady przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Organy podatkowe dysponują jednak środkami, które umożliwiają wydłużanie tego terminu. Warto pamiętać, że takie działania nie zawsze są zgodnie z prawem.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia polega na tym, że bieg terminu przedawnienia zatrzymuje się, a po ustaniu przeszkody powodującej jego zatrzymanie biegnie dalej. O przyczynach zawieszenia biegu terminu przedawnienia piszemy w artykule Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego.
W praktyce organy podatkowe często nadużywają instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jedynie w celu wydłużenia terminu, w którym mogą skutecznie żądać zapłaty podatku. Dotyczy to w szczególności wszczynania postępowań w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe związanych ze zobowiązaniami podatkowymi, które zagrożone są przedawnieniem.
Zawiadomienie o zawieszeniu biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego
W przypadku wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe organ ma obowiązek zawiadomić podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego najpóźniej z upływem terminu przedawnienia. Na gruncie tego obowiązku w orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiły się jednak istotne rozbieżności interpretacyjne w zakresie treści i sposobu doręczenia zawiadomienia.
W części orzeczeń wskazywano bowiem, że samo przywołanie podstawy prawnej zawieszenia w treści zawiadomienia jest wystarczające dla wywołania skutku zawieszenia biegu terminu przedawnienia. W innych wyrokach przyjmowano natomiast, że aby zawiadomienie było skuteczne, konieczne jest również poinformowanie podatnika o treści tego przepisu. Powyższe wątpliwości rozstrzygnął dopiero Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale w składzie 7 sędziów z dnia 18 czerwca 2018 r., sygn. akt I FPS 1/18, uznając za prawidłowe pierwsze stanowisko.
W odniesieniu do rozbieżności w zakresie sposobu doręczenia zawiadomienia również wykształciły się dwa odrębne stanowiska. Pierwsze z nich zakładało, że zawiadomienie jest skuteczne zarówno wtedy, gdy zostało doręczone bezpośrednio podatnikowi, jak i wtedy, gdy w trakcie toczącego się postępowania doręczono je do rąk pełnomocnika. Z kolei zgodnie ze stanowiskiem przeciwnym, jeżeli podatnik ustanowił pełnomocnika i poinformował o tym w odpowiednim czasie organ podatkowy, to zawiadomienie powinno zostać doręczone temu pełnomocnikowi. Jeśli w takim wypadku organ wyśle zawiadomienie bezpośrednio stronie, która nie odbierze przesyłki, nie będzie możliwe uznanie doręczenia za skuteczne. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów z dnia 18 marca 2019 r., sygn. akt I FPS 3/18, ostatecznie przychylił się do drugiego stanowiska.
Nadużywanie instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia przez organy podatkowe
Warto również pamiętać, że w pewnych przypadkach wszczęcie postępowania o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe tuż przed upływem okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego może stanowić naruszenie zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych i tym samym być podstawą do uchylenia decyzji podatkowej. Piszemy o tym więcej na portalu Doradzamy.to w artykule Wydłużanie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego poprzez wszczęcie postępowania karnoskarbowego sprzeczne z prawem.
Masz wątpliwości, czy organ nie nadużywa swoich uprawnień w celu wydłużenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego? Skontaktuj się ze specjalistami Kancelarii PragmatIQ.