Organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. W praktyce często zdarza się jednak, że postępowania trwają miesiącami lub nawet latami. Co można zrobić w takiej sytuacji?
Termin załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym
Załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania. W sprawach szczególnie skomplikowanych termin ten wynosi 2 miesiące. Niezwłocznie powinny być natomiast załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych organowi z urzędu.
W postępowaniu odwoławczym sprawa zasadniczo powinna zostać załatwiona nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy. Jeżeli jednak została przeprowadzona rozprawa lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, termin na załatwianie sprawy wynosi 3 miesiące.
Organ podatkowy ma obowiązek zawiadomić stronę o każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie również wtedy, gdy niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.
Ponaglenie w postepowaniu podatkowym
W przypadku niezałatwienia przez urząd sprawy w terminie można złożyć ponaglenie. Warto jednak pamiętać, że przy składaniu ponaglenia obowiązują inne zasady niż przy składaniu odwołania od decyzji.
Więcej na temat odwołania od decyzji dowiesz się w artykule Odwołanie od decyzji podatkowej.
| Ponaglenie wnosi się do: a) organu wyższego stopnia; b) dyrektora izby administracji skarbowej – jeżeli sprawa dotyczy odwołania od decyzji wydanej przez naczelnika urzędu celno-skarbowego po kontroli celno-skarbowej; c) Szefa Krajowej Administracji Skarbowej – jeżeli sprawa nie została załatwiona przez dyrektora izby administracji skarbowej. |
Jeżeli organ uzna ponaglenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby podejmuje środki zapobiegające naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Jednocześnie organ stwierdza, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
Skarga na bezczynność lub przewlekłe postępowanie
Skargę do sądu administracyjnego można wnieść dopiero po złożeniu ponaglenia do właściwego organu. Dopuszczalne jest to w dwóch przypadkach – bezczynności organu lub przewlekłości postępowania. Bezczynność organu oznacza, że sprawa nie została załatwiona w terminie. Z kolei przewlekłość postępowania ma miejsce wtedy, gdy postępowanie jest prowadzone dłużej, niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy.
Co istotne, skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wcześniejszym złożeniu ponaglenia. Skargi nie kieruje się bezpośrednio do sądu, ale za pośrednictwem organu, którego bezczynność lub przewlekłe postępowanie jest przedmiotem skargi.
Organ, którego bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Jeżeli organ nie uwzględni skargi, przekazuje ją sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę. Termin na przekazanie skargi również wynosi 30 dni od dnia jej otrzymania.
Jeżeli sąd uwzględni skargę, w orzeczeniu:
- zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;
- zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;
- stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania;
- stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
Ponadto sąd może orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny do wysokości 45 850,30 zł lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości 22 925,15 zł (odpowiednio dziesięciokrotność i pięciokrotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim ogłaszanego przez Prezesa GUS – w 2018 r. wynosiło 4 585,03 zł).
Wyrażona w orzeczeniu ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania jest wiążąca dla organu. W razie niewykonania przez organ wyroku uwzględniającego skargę strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temu organowi grzywny. Osobie, która wskutek niewykonania orzeczenia sądu poniosła szkodę, przysługuje roszczenie o odszkodowanie od organu, który nie wykonał orzeczenia.
Organ nie załatwił Twojej sprawy w terminie? Skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci uporać się z opieszałością urzędników.
Michał Markiewicz